પાસપોર્ટ એ સરકાર દ્વારા જારી કરાયેલ એક સત્તાવાર દસ્તાવેજ છે જે ધારકને તે દેશના નાગરિક તરીકે ઓળખે છે અને તેમને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે મુસાફરી કરવાની મંજૂરી આપે છે. તે ઓળખ અને નાગરિકતાના પુરાવા તરીકે કામ કરે છે, જે વિદેશી દેશોમાંથી પ્રવેશ અને બહાર નીકળવાની મંજૂરી આપે છે. આંતરરાષ્ટ્રીય મુસાફરી, વિઝા અરજીઓ અને વિદેશમાં દૂતાવાસ પાસેથી સહાય મેળવવા માટે પાસપોર્ટ આવશ્યક છે. કેટલાક દેશોના પાસપોર્ટ ટોચ પર છે, જે વિશ્વભરમાં મુસાફરીની સ્વતંત્રતા આપે છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો આ પાસપોર્ટ શા માટે ટોચ પર છે? ચાલો, વિશ્વના ટોચના 10 શક્તિશાળી પાસપોર્ટ, ભારતનું સ્થાન અને તેમની પાછળના કારણોને રસપ્રદ રીતે સમજીએ.
વિશ્વના ટોચના 10 શક્તિશાળી પાસપોર્ટ 2025
ઇન્ટરનેશનલ એર ટ્રાન્સપોર્ટ એસોસિએશન (IATA)ના ડેટા પર આધારિત ના એક સર્વે અનુસાર આ દેશોના પાસપોર્ટ ટોચના 10માં સ્થાનમાં સમાવિષ્ટ છે:
- સિંગાપોર (195 દેશો): 195 દેશોમાં વિઝા-ફ્રી અથવા વિઝા-ઓન-અરાઇવલ પ્રવેશ.
- જાપાન (193 દેશો): ચીન સાથે નવા વિઝા-ફ્રી કરારને કારણે બીજા સ્થાને.
- ફ્રાન્સ, જર્મની, ઇટાલી, સ્પેન, ફિનલેન્ડ, દક્ષિણ કોરિયા, આયર્લેન્ડ (192 દેશો): યુરોપિયન યુનિયનના મજબૂત સંબંધોને કારણે ત્રીજા સ્થાને.
- ઓસ્ટ્રિયા, ડેનમાર્ક, લક્ઝેમ્બર્ગ, નેધરલેન્ડ, નોર્વે, સ્વીડન (191 દેશો): ચોથા સ્થાને.
- ગ્રીસ, ન્યૂઝીલેન્ડ, સ્વિટ્ઝરલેન્ડ (190 દેશો): પાંચમા સ્થાને.
- યુનાઇટેડ કિંગડમ (189 દેશો): છઠ્ઠા સ્થાને.
- ઓસ્ટ્રેલિયા, ચેક રિપબ્લિક, હંગેરી, માલ્ટા, પોલેન્ડ (188 દેશો): સાતમા સ્થાને.
- કેનેડા, એસ્ટોનિયા, સંયુક્ત આરબ અમીરાત (187 દેશો): આઠમા સ્થાને.
- ક્રોએશિયા, લાતવિયા, સ્લોવેકિયા, સ્લોવેનિયા (186 દેશો): નવમા સ્થાને.
- આઇસલેન્ડ, લિથુઆનિયા, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ (185 દેશો): દસમા સ્થાને.
આ દેશો શા માટે ટોચ પર છે?
આ પાસપોર્ટ શા માટે શક્તિશાળી છે? ચાલો, તેની પાછળના રહસ્યો જાણીએ:
- મજબૂત રાજદ્વારી સંબંધો: સિંગાપોર, જાપાન અને યુરોપિયન દેશોના પાસપોર્ટ ટોચ પર છે કારણ કે તેમના દેશોએ વિશ્વભરના દેશો સાથે વિઝા-ફ્રી કરારો કર્યા છે. ઉદાહરણ તરીકે, સિંગાપોરે તેના આર્થિક પ્રભાવ અને રાજદ્વારી ચતુરાઈથી 195 દેશો સાથે આવા કરારો કર્યા છે.
- આર્થિક સ્થિરતા: આ દેશોની અર્થવ્યવસ્થા મજબૂત છે, જે વૈશ્વિક વેપાર અને રોકાણમાં મદદ કરે છે. જાપાન અને દક્ષિણ કોરિયા જેવા દેશોની આર્થિક તાકાત તેમના પાસપોર્ટની શક્તિમાં વધારો કરે છે.
- યુરોપિયન યુનિયનનો લાભ: ફ્રાન્સ, જર્મની, ઇટાલી જેવા યુરોપિયન દેશો શેન્ગેન ઝોનનો ભાગ છે, જે 27 યુરોપિયન દેશોમાં મુક્ત હિલચાલ આપે છે. આ તેમના પાસપોર્ટની શક્તિ વધારે છે.
- વૈશ્વિક પ્રતિષ્ઠા: આયર્લેન્ડ અને સ્વિટ્ઝરલેન્ડ જેવા દેશોની તટસ્થ અને સકારાત્મક વૈશ્વિક છબી તેમના પાસપોર્ટને વધુ દેશોમાં સ્વીકૃતિ અપાવે છે.
- સતત વિઝા કરારો: સંયુક્ત આરબ અમીરાત (UAE) એ ગત દાયકામાં 72 નવા દેશો સાથે વિઝા-ફ્રી કરારો કર્યા, જેના કારણે તે ટોચના 10માં પહોંચ્યું.
ભારતનું સ્થાન: 77મું રેન્ક
ભારતીય પાસપોર્ટ 2025માં 77મા સ્થાને છે, જે ગત વર્ષે 85મા સ્થાનથી 8 સ્થાનનો સુધારો દર્શાવે છે. ભારતીય પાસપોર્ટ ધારકો 59 દેશોમાં વિઝા-ફ્રી અથવા વિઝા-ઓન-અરાઇવલ પ્રવેશ મેળવી શકે છે, જેમાં શ્રીલંકા, માલદીવ, થાઇલેન્ડ, ઇન્ડોનેશિયા અને ભૂટાન જેવા દેશોનો સમાવેશ થાય છે.
ભારતની પ્રગતિના કારણો
- વધતા રાજદ્વારી સંબંધો: ભારતે દક્ષિણ એશિયા અને દક્ષિણ-પૂર્વ એશિયાના દેશો સાથે વિઝા-ફ્રી કરારો વધાર્યા છે.
- આર્થિક વૃદ્ધિ: ભારતનું 3.9 ટ્રિલિયન ડોલરનું GDP અને BRICS સભ્ય તરીકેની સ્થિતિ તેની વૈશ્વિક હાજરી વધારે છે.
- વિઝા-ઓન-અરાઇવલ વધારો: ભારતે નવા દેશો સાથે વિઝા-ઓન-અરાઇવલ સુવિધા શરૂ કરી, જેનાથી રેન્કિંગમાં સુધારો થયો.
શક્તિશાળી પાસપોર્ટના ફાયદા
શક્તિશાળી પાસપોર્ટ એટલે મુસાફરીની આઝાદી! ચાલો, તેના ફાયદા જોઈએ:
- સરળ મુસાફરી: વિઝા-ફ્રી દેશોમાં પ્રવેશથી લાંબી વિઝા પ્રક્રિયા અને ફી બચે છે.
- વ્યવસાયિક તકો: ઉદ્યોગપતિઓ માટે વધુ દેશોમાં સરળ પ્રવેશથી વેપાર અને રોકાણની તકો વધે છે.
- અભ્યાસની સુવિધા: વિદ્યાર્થીઓને વિદેશમાં અભ્યાસ માટે ઝડપી પ્રવેશ મળે છે.
- પ્રવાસ ખર્ચમાં બચત: વિઝા ફી અને પ્રોસેસિંગ ખર્ચ બચે છે, જે પ્રવાસને સસ્તું બનાવે છે.
- વૈશ્વિક પ્રતિષ્ઠા: શક્તિશાળી પાસપોર્ટ દેશની આર્થિક અને રાજનૈતિક તાકાત દર્શાવે છે.
ભારત માટે શું અર્થ છે?
ભારતનું 77મું સ્થાન એ દર્શાવે છે કે દેશ પ્રગતિના પંથે છે, પરંતુ ટોચના 10 દેશોની તુલનામાં હજુ ઘણું કરવાનું બાકી છે. ભારતે વધુ દેશો સાથે વિઝા-ફ્રી કરારો, ખાસ કરીને યુરોપ અને ઉત્તર અમેરિકા સાથે, કરવાની જરૂર છે. BRICS અને G20 જેવા આંતરરાષ્ટ્રીય મંચો ભારતને આ દિશામાં મદદ કરી શકે છે.
આ પણ જાણી લો
- સૌથી નબળો પાસપોર્ટ: અફઘાનિસ્તાનનો પાસપોર્ટ માત્ર 25 દેશોમાં વિઝા-ફ્રી પ્રવેશ આપે છે, જે વિશ્વમાં સૌથી ઓછો છે.
- યુએઈની ઉડાન: ગત દાયકામાં UAEએ 34 સ્થાનનો સુધારો કર્યો, જે વૈશ્વિક રાજદ્વારી નીતિઓનું ઉદાહરણ છે.
- યુએસનું પતન: એક સમયે નંબર 1 રેન્ક ધરાવતો યુએસ પાસપોર્ટ હવે 10મા સ્થાને છે, જે તેની સીમિત વિઝા-ફ્રી નીતિઓને કારણે છે.
વિશ્વના શક્તિશાળી પાસપોર્ટ એ દેશની આર્થિક તાકાત, રાજદ્વારી સંબંધો અને વૈશ્વિક પ્રતિષ્ઠાનું પ્રતિબિંબ છે. સિંગાપોર, જાપાન અને યુરોપિયન દેશોના પાસપોર્ટ ટોચ પર છે કારણ કે તેમણે વૈશ્વિક સ્તરે મજબૂત સંબંધો બનાવ્યા છે. ભારતનું 77મું સ્થાન આશાસ્પદ છે, પરંતુ વધુ વિઝા-ફ્રી કરારો અને આર્થિક પ્રભાવથી ભારત આ યાદીમાં ઉપર આવી શકે છે. તો, તમે તમારા ભારતીય પાસપોર્ટથી કયા વિઝા-ફ્રી દેશની મુલાકાત લેવાનું વિચારો છો?
