પ્રયાગરાજમાં છેલ્લા 45 દિવસથી ચાલેલા મહાકુંભમાં વર્ષોથી યાદગાર બને એવા અનેક રેકોર્ડ બન્યા છે. ધર્મ અને આસ્થાના આ સંગમમાં ભારત તેમ જ વિદેશમાંથી કરોડો લોકો ઊમટ્યા હતા. છેલ્લા 45 દિવસમાં, 66 કરોડથી વધુ ભક્તોએ મહાકુંભનગરી પહોંચીને સંગમમાં ડૂબકી લગાવી છે. જો આપણે સંખ્યાની દ્રષ્ટિએ વાત કરીએ તો, તે ભારતની કુલ વસ્તીના 50 ટકાથી વધુ છે. એનો અર્થ એ થયો કે આ વખતે અડધાથી વધુ ભારતે મહાકુંભમાં ડૂબકી લગાવી છે.
નવાઈની વાત એ છે કે આટલી મોટી ભીડ દુનિયાના કોઈ ધાર્મિક, સાંસ્કૃતિક કે અન્ય કાર્યક્રમમાં એકઠી થઈ નથી. ઉદાહરણ તરીકે, સાઉદી અરેબિયામાં દર વરસે યોજાતા હજ દરમિયાન, લગભગ 25 લાખ મુસ્લિમો મક્કામાં ભેગા થાય છે. બીજી તરફ, ઇરાકમાં દર વરસે યોજાતા અરબૈન ઉત્સવ દરમિયાન બે દિવસમાં બે કરોડથી વધુ યાત્રાળુઓ ભેગા થાય છે.
પ્રયાગરાજમાં 44 દિવસમાં ભેગા થયેલા ભક્તોની સંખ્યા વિશ્વના 231 દેશોની વસ્તી કરતા પણ વધુ છે. પ્રયાગરાજ પહોંચેલા લોકોની સંખ્યા કરતાં ફક્ત ભારત અને ચીનની વસ્તી વધુ હતી. ભારતની અંદાજિત વસ્તી 145 કરોડ છે, જ્યારે ચીનની અંદાજિત વસ્તી 141 કરોડ છે. ત્યારબાદ અમેરિકા આવે છે, જ્યાં વસ્તી ફક્ત 34 કરોડ છે. એટલે કે, મહાકુંભનગરમાં આવેલા લોકોની સંખ્યાથી માત્ર અડધી.
અત્યાર સુધીમાં, અમેરિકાની વસ્તી કરતા બમણી, પાકિસ્તાનની વસ્તી કરતા અઢી ગણી અને રશિયાની વસ્તી કરતા ચાર ગણી વધુ ભક્તો મહાકુંભમાં હાજરી આપવા આવ્યા છે. એટલું જ નહીં, જાપાનની વસ્તી કરતાં પાંચ ગણા, યુકેની વસ્તી કરતાં દસ ગણાથી વધુ અને ફ્રાન્સની વસ્તી કરતાં ૧૫ ગણાથી વધુ લોકોએ અહીં આવીને ત્રિવેણી સંગમમાં પવિત્ર ડૂબકી લગાવી છે.
પ્રયાગરાજમાં છ અઠવાડિયા સુધી ચાલનારા મહાકુંભ દરમિયાન, મેળા વિસ્તારમાં ભીડમાં ભાગ્યે જ ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. યુપી સરકારે અંદાજ લગાવ્યો હતો કે 45 દિવસના આ કાર્યક્રમ દરમિયાન 45 કરોડથી 50 કરોડ લોકો પ્રયાગરાજમાં સ્નાન કરવા આવી શકે છે. જોકે, તાજેતરના આંકડાઓ અનુસાર, આ 45 દિવસમાં 66 કરોડથી વધુ લોકો પ્રયાગરાજ પહોંચ્યા. સરેરાશ, દરરોજ લગભગ દોઢ કરોડ લોકો સંગમમાં સ્નાન કરતા હતા.
પ્રયાગરાજમાં મૌની અમાવસ્યા પર લગભગ 7.6 કરોડ લોકોએ પવિત્ર ડૂબકી લગાવી. જે એક દિવસમાં એક જ જગ્યાએ લોકોના ભેગા થવાનો રેકોર્ડ છે. વાસ્તવમાં, પ્રયાગરાજની વસ્તી લગભગ એક કરોડ છે. એટલે કે મૌની અમાવસ્યાના દિવસે લગભગ 8.6 કરોડ લોકો જિલ્લામાં પહોંચ્યા હતા.
8 કરોડથી વધુ વસ્તી ધરાવતા જર્મનીમાં મૌની અમાસના દિવસે પ્રયાગરાજ પહોંચેલી ભીડ કરતાં પણ ઓછી વસ્તી હતી. આ ઉપરાંત, યુરોપના તમામ દેશોની વસ્તી મૌની અમાવાસ્યાના શાહી સ્નાન માટે એકત્રિત થયેલી ભીડ કરતાં ઓછી હતી. બ્રિટનની વસ્તી 6 કરોડ 91 લાખ છે, જ્યારે ફ્રાન્સની વસ્તી ફક્ત 6.65 કરોડ છે. એટલું જ નહીં, મૌની અમાવસ્યા પર અમેરિકાના 54 દેશોમાંથી ફક્ત ત્રણ દેશોમાં પ્રયાગરાજ કરતાં વધુ વસ્તી હતી. આમાં અમેરિકા, બ્રાઝિલ અને મેક્સિકોનો સમાવેશ થાય છે. જ્યારે કોલંબિયા, આર્જેન્ટિના, કેનેડાથી ઉરુગ્વે સુધીના મહાકુંભમાં, પ્રયાગરાજમાં મૌની અમાવસ્યા પર લોકોની હાજરી ઓછી હતી.
આ ઉપરાંત, અન્ય રેકોર્ડ પણ બન્યા. 24 ફેબ્રુઆરીના રોજ, લગભગ 15 હજાર સફાઈ કર્મચારીઓએ એકસાથે 10 કિલોમીટર વિસ્તાર સાફ કરીને રેકોર્ડ બનાવ્યો. ગિનિસ બુક ઓફ વર્લ્ડ રેકોર્ડ્સ આ અંગે 28 ફેબ્રુઆરીએ પોતાનો નિર્ણય આપી શકે છે.
મહાકુંભ મેળાના છેલ્લા દિવસે 700 શટલ બસોના એક સાથે સંચાલનનો વિશ્વ રેકોર્ડ પણ બનશે. અહીં બસોની પરેડનું આયોજન કરવામાં આવશે. મંગળવારે મેળામાં હાથથી છાપેલા ચિત્રનો રેકોર્ડ પણ બન્યો હતો. માત્ર આઠ કલાકમાં 10,109 લોકોએ પોતાના પંજાના નિશાન છોડીને મહાકુંભમાં શ્રદ્ધા વ્યક્ત કરીને વિશ્વ રેકોર્ડ બનાવ્યો.
