અફઘાનિસ્તાન–પાકિસ્તાનનો ઝઘડો: રેર અર્થ મિનરલ્સ માટેનું ગુપ્ત યુદ્ધ
લોકોને લાગે છે કે અફઘાનિસ્તાન–પાકિસ્તાનનો હાલનો સરહદી સંઘર્ષ માત્ર દુરાન્ડ લાઇનની જુની દુશ્મનીનો એક ભાગ છે.
પાકિસ્તાન કહે છે કે તે તેહરીક-એ-તાલિબાન પાકિસ્તાન (TTP) સામે આતંકવાદ વિરોધી કાર્યવાહી કરી રહ્યું છે,
જ્યારે અફઘાનિસ્તાન દાવો કરે છે કે પાકિસ્તાન તેના પ્રદેશ પર હુમલો કરીને અણધાર્યો યુદ્ધ શરૂ કરી રહ્યું છે.
બંને દેશોની સરહદે તણાવ વધ્યો છે, વાયુ હુમલા અને જમીન પરથી હુમલાઓના કારણે ભારે જાનહાનિ થઈ રહી છે.
પરંતુ આ આખી ઘટના પાછળ એક એવી રાજનીતિક રમત ચાલી રહી છે, જે જમીન ઉપર નહીં, પરંતુ જમીન નીચે છુપાયેલી છે
રેર અર્થ મિનરલ્સ અને વૈશ્વિક પ્રભાવ માટેની લડાઈ.
ભૂગર્ભ સત્ય: રેર અર્થ માટેનો સંઘર્ષ
બલોચિસ્તાન અને અફઘાનિસ્તાનના પર્વતીય વિસ્તારોમાં રહેલા રેર અર્થ મિનરલ્સ આધુનિક ટેક્નોલોજી, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, ડિફેન્સ અને સ્વચ્છ ઊર્જા માટે ખૂબ જરૂરી છે. આ ખનિજોના કારણે દક્ષિણ એશિયા “નવો રિસોર્સ સિલ્ક રૂટ” બની રહ્યો છે.
વિશ્વના મોટા શક્તિશાળી દેશો આ ખનિજ પર કાબૂ મેળવવા માંગે છે. અમેરિકાના પૂર્વ પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પએ પાકિસ્તાનના આર્મી ચીફ સાથે ગુપ્ત બેઠક કરી, જેમાં અમેરિકન કંપનીઓ દ્વારા ખનન સોદો કરવાનો પ્રસ્તાવ હતો.
બદલામાં તેણે બાગરામ એરબેઝ માગી — જેથી અમેરિકા ફરીથી એશિયાના હૃદયમાં પોતાની હાજરી સ્થાપિત કરી શકે.
પરંતુ અફઘાનિસ્તાનએ આ માગ સ્વીકારી નહીં. તેના બદલે, તેણે રશિયા, ચીન, ભારત અને કેટલાક પાકિસ્તાની નીતિનિર્ધારકો સાથે મળી મોસ્કોમાં એક યુરેશિયન આર્થિક જોડાણ માટેની યોજના બનાવી —
જે યુ.એસ.ના પુનઃપ્રવેશને રોકે અને એશિયામાં સ્વતંત્ર વ્યૂહાત્મક શક્તિ ઉભી કરે.
1️⃣ ટ્રમ્પ–મુનિર બેઠક (જુલાઈ 2025):
રેર અર્થ ખનન અને અમેરિકન વ્યૂહાત્મક પુનઃપ્રવેશ અંગે ગુપ્ત ચર્ચા.
2️⃣ ટ્રમ્પની ચેતવણી કાબુલને:
“અમારી સાથે રહો નહીં તો એકલા પડી જશો.”
3️⃣ મોસ્કો બેઠક:
અફઘાનિસ્તાન, ભારત, રશિયા અને ચીને મળીને યુ.એસ.ની દોડને રોકવા માટે એકજૂટતા બતાવી.
4️⃣ પાકિસ્તાનનો વાયુ હુમલો:
TTP નેતા પર હુમલાના બહાને કાબુલ નજીક એરસ્ટ્રાઇક — પશ્ચિમી હિતોની છાપ સ્પષ્ટ.
5️⃣ અફઘાનિસ્તાનની પ્રતિક્રિયા:
તાલિબાન દળોએ સરહદ પર હુમલો કરી પાકિસ્તાની પોસ્ટ્સ ધ્વસ્ત કરી.
6️⃣ અફઘાન વિદેશ મંત્રીની દિલ્હી મુલાકાત:
ભારત સાથે નવા વેપાર માર્ગ (PoK બાયપાસ કરીને) અંગે ચર્ચા —
જે ભારતને નવી યુરેશિયન લોજિસ્ટિક નેટવર્કમાં કેન્દ્રસ્થાન આપે છે
વ્યૂહાત્મક અર્થ અને પ્રભાવ
🔹 રેર અર્થનો નવો સિલ્ક રૂટ:
બલોચિસ્તાન–અફઘાન મિનરલ બેલ્ટ હવે વૈશ્વિક ટેકનોલોજી સપ્લાય ચેઇનનું કેન્દ્ર બની રહ્યો છે.
જે દેશ આ પર કાબૂ મેળવે છે, તે ભવિષ્યની ઉદ્યોગિક શક્તિ બની જશે.
🔹 ભારતનો ઉદય:
અફઘાનિસ્તાનની રાજનૈતિક નજીકતાથી ભારતને મધ્ય એશિયામાં નવી લીડરશિપ મળે છે.
🔹 ચીન–રશિયાની વ્યૂહરચના:
તેઓ યુ.એસ.ની દોડને પોતાની Belt and Road પહેલ અને Eurasian Economic Corridor માટે ખતરો માને છે.
🔹 ચીનનું રોકાણ:
ચીને પાકિસ્તાનમાં CPEC અને ગ્વાદર પોર્ટમાં 35 અબજ ડોલર રોક્યા છે,
અને તે વાખાન પાસ ટ્રાયએન્ગલ રૂટ દ્વારા પોતાના વેપાર માર્ગોને સુરક્ષિત કરવાનું ઇચ્છે છે.
🔹 પાકિસ્તાનનો જોખમ:
પશ્ચિમી સહકારની આશામાં તે પોતાના પ્રાંતોમાં બળવો અને આર્થિક અસ્થિરતાનો સામનો કરી શકે છે.
યુદ્ધ માત્ર સરહદનું નથી
અફઘાનિસ્તાન–પાકિસ્તાનનો ઝઘડો ફક્ત આતંકવાદ કે બદલા માટે નથી. આ આખું યુદ્ધ છે — જમીન નીચેના ખનિજ, પ્રભાવ અને વૈશ્વિક સપ્લાય ચેઇન માટે.
જે દેખાય છે તે માત્ર યુદ્ધ, પણ જે ચાલી રહ્યું છે તે નવો આર્થિક વિશ્વ ક્રમ છે — જેમાં હથિયાર નહીં, પરંતુ ખનિજ, કનેક્ટિવિટી અને રાજકીય પ્રભાવનો ખેલ ચાલી રહ્યો છે.
Hiren Gandhi કહે છે:
“આધુનિક જીઓપોલિટિક્સમાં યુદ્ધ હવે જમીન માટે નથી —
તે જમીન નીચે શું છે તેના માટે લડાય છે.”
Secretary – International Business Foundation, PhD (Pursuing)
Subscribe Deshwale on YouTube
