શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલયે ઇ-શ્રમ પોર્ટલ પર 3 માર્ચ 2025 સુધીમાં 30.68 કરોડથી વધુ અસંગઠિત કામદારોની નોંધણી કરી છે. આમાં 53.68% મહિલાઓ છે, જે પોર્ટલની સમાવેશિતાને દર્શાવે છે.
26 ઓગસ્ટ 2021ના રોજ લોન્ચ થયેલ ઈ-શ્રમ પોર્ટલ (eshram.gov.in) નો ઉદ્દેશ આધાર સાથે જોડાયેલ અસંગઠિત કામદારો (NDUW) નો રાષ્ટ્રીય ડેટાબેઝ તૈયાર કરવાનો છે. પોર્ટલ કામદારોને સેલ્ફ-ડિક્લેરેશન દ્વારા યુનિવર્સલ એકાઉન્ટ નંબર (UAN) પ્રદાન કરે છે, જેના દ્વારા તેઓ વિવિધ સામાજિક સુરક્ષા યોજનાઓનો લાભ લઈ શકે છે.
13 કેન્દ્રીય યોજનાઓ સાથે સંકલન
કામદારોને સુવિધાજનક રીતે લાભ યોજનાઓ સુધી પહોંચવામાં મદદ કરવા મંત્રાલયે 13 કેન્દ્રીય યોજનાઓને ઈ-શ્રમ પોર્ટલ સાથે સંકલિત કરી છે. આમાં નીચેની યોજનાઓ સામેલ છે:
- પીએમ સ્ટ્રીટ વેન્ડર્સ આત્મનિર્ભર નિધિ (PM-SVANidhi)
- પીએમ સુરક્ષા બીમા યોજના (PMSBY)
- પીએમ જીવન જ્યોતિ બીમા યોજના (PMJJBY)
- રાષ્ટ્રીય પરિવાર લાભ યોજના (NFBS)
- મહાત્મા ગાંધી રાષ્ટ્રીય ગ્રામીણ રોજગાર ગેરંટી યોજના (MGNREGA)
- પીએમ આવાસ યોજના – ગ્રામીણ (PMAY-G)
- આયુષ્માન ભારત – પીએમ જન આરોગ્ય યોજના (AB-PMJAY)
- પીએમ આવાસ યોજના – શહેરી (PMAY-U)
- પીએમ મત્સ્ય સંપદા યોજના (PMMSY)
- પીએમ કિસાન માન ધન યોજના (PM-KMY)
આ સંકલન દ્વારા કામદારો ઈ-શ્રમ પોર્ટલ પર તેમને મળેલા લાભો જોઈ શકે છે અને નવી યોજનાઓ માટે અરજી કરી શકે છે.
ઈ-શ્રમ: વન-સ્ટોપ સોલ્યુશન
21 ઓક્ટોબર 2024ના રોજ મંત્રાલયે ઇ-શ્રમને “વન-સ્ટોપ સોલ્યુશન” તરીકે લોન્ચ કર્યું હતું. આ પોર્ટલ હવે અસંગઠિત કામદારો માટે વિવિધ કલ્યાણકારી યોજનાઓ સુધી પહોંચવાનું એકમાત્ર પ્લેટફોર્મ બની ગયું છે.
બહુભાષી સપોર્ટ અને મોબાઇલ એપ
પોર્ટલની સુલભતા વધારવા મંત્રાલયે 7 જાન્યુઆરી 2025ના રોજ 22 ભારતીય ભાષાઓમાં બહુભાષી સુવિધા શરૂ કરી. વધુમાં, 24 ફેબ્રુઆરી 2025ના રોજ ઈ-શ્રમ મોબાઇલ એપ લોન્ચ કરવામાં આવી, જે વાસ્તવિક સમયમાં યોજનાઓ સુધી પહોંચ પ્રદાન કરે છે.
જાગૃતિ અને આઉટરીચ પહેલ
અસંગઠિત કામદારોમાં જાગૃતિ વધારવા મંત્રાલયે નીચેનાં પગલાં લીધાં છે:
- રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો સાથે નિયમિત સમીક્ષા બેઠકો.
- કોમન સર્વિસ સેન્ટર્સ (CSCs) સાથે સહયોગ.
- રોજગારી અને કૌશલ્ય વિકાસ માટે રાષ્ટ્રીય કારકિર્દી સેવા (NCS) અને સ્કિલ ઇન્ડિયા ડિજિટલ પોર્ટલ સાથે સંકલન.
- એસએમએસ અને સોશિયલ મીડિયા ઝુંબેશ દ્વારા નોંધણીને પ્રોત્સાહન.
- યુમંગ એપ પર ઇ-શ્રમને ઓનબોર્ડ કરવામાં આવ્યું છે.
ભવિષ્યના લક્ષ્યો
ઇ-શ્રમ પોર્ટલ સતત વિકાસ પામી રહ્યું છે. વધુ યોજનાઓને સંકલિત કરવા અને વપરાશકર્તા અનુભવને વધુ સારો બનાવવાની યોજના છે. 30 કરોડથી વધુ કામદારોની નોંધણી એ ભારતના અસંગઠિત કામદારોને સશક્ત બનાવવામાં તેની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા દર્શાવે છે.
